Ứng dụng blockchain và chữ ký số giải bài toán xác thực văn bằng, chứng chỉ

B4E – Hệ thống tạo và xác thực văn bằng, chứng chỉ, chứng nhận số sử dụng công nghệ ký số từ xa và chuỗi khối – là 1 trong 11 sản phẩm Công nghệ số Triển vọng lọt vào vòng Chung khảo Giải thưởng Nhân tài Đất Việt 2023.

Ngày nay, văn bằng, chứng chỉ, chứng nhận giả đang là một vấn nạn trong xã hội. Chỉ với chi phí không đáng kể, người có nhu cầu đều có thể sở hữu được một giấy tờ giả, được hứa hẹn là khó có thể phát hiện được. Quá trình xác thực bằng cấp thường diễn ra lâu dài, không thuận tiện, có thể tốn kém về chi phí khiến cho những giấy tờ giả này vẫn đang tồn tại trong xã hội. Để giải quyết vấn đề này, việc cung cấp cho người học thêm một chứng nhận số với thông tin xác thực, dễ dàng kiểm chứng là một đòi hỏi cấp thiết.

Theo đó, B4E là hệ thống tạo và xác thực các chứng nhận số dựa trên hai công nghệ, đó là ký số từ xa (remote signing) và chuỗi khối (blockchain). Hệ thống B4E cho phép các tổ chức số hoá quá trình cấp văn bằng, chứng chỉ, và chứng nhận giấy hiện nay, đồng thời tạo ra những chứng nhận số có tính an toàn, pháp lý cao dựa trên chữ ký điện tử của người ký và hoàn toàn minh bạch bởi việc áp dụng công nghệ chuỗi khối.

Đối với công nghệ ký số, B4E phát triển một giải pháp ký số nội bộ, tuân thủ theo mô hình ký số từ xa. Để thay thế các thiết bị phần cứng có chi phí lớn như HSM, B4E sẽ sử dụng giải pháp phần mềm thay thế như softHSM. Hệ thống ký số nội bộ sẽ cung cấp các chứng thư số cho toàn bộ người dùng trong tổ chức, để ký số các chứng nhận và tham gia vào việc ký số các chứng chỉ. Tiếp đó, hệ thống có sự kết nối với dịch vụ chữ ký số công cộng của một nhà cung cấp giải pháp, để giúp các lãnh đạo tổ chức ký số các văn bằng, chứng chỉ cần tính pháp lý.

Đối với công nghệ chuỗi khối, B4E cần hỗ trợ nén toàn bộ đợt cấp chứng nhận vào một giao dịch duy nhất, để giảm chi phí thực hiện ghi dữ liệu. Bên cạnh đó, giải pháp hỗ trợ cho nhiều loại mạng chuỗi khối khác nhau, nhằm tăng sự lựa chọn cho người dùng.

B4E cho phép người dùng: Số hóa quy trình cấp chứng nhận giấy: mỗi cơ sở giáo dục, tổ chức được triển khai một hệ thống riêng biệt để tạo và xác thực chứng nhận số do mình cấp. Người quản trị hệ thống sẽ tạo các tài khoản, thiết lập vai trò cho mỗi người dùng (gồm người tải dữ liệu, người ký, người ghi dữ liệu lên mạng chuỗi khối, người gửi email), thiết lập cấu hình chứng nhận (vai trò cụ thể của mỗi người trong việc tạo một chứng nhận số, tuỳ chọn có tải lên mạng chuỗi khối hay không).

Cấu hình chứng nhận số: Hệ thống cho phép người dùng dễ dàng thiết lập mẫu chứng nhận số, thông qua việc cung cấp một giao diện kéo thả để thêm các trường dữ liệu như vị trí chèn chữ ký số, vị trí chèn thông tin người học (học tên, mã số sinh viên, số hiệu văn bằng…) vào một file PDF chứng nhận mẫu của cơ sở giáo dục. Các trường dữ liệu sẽ quy định vị trí, kích thước, màu chữ, và cỡ chữ. Các trường dữ liệu được thiết lập tại bước này cũng sẽ quy định các thông tin của người học mà tổ chức cần cung cấp.

Tạo file PDF chứng nhận số kèm mã QR: từ mẫu chứng nhận số và file Excel dữ liệu người học, hệ thống tạo hàng loạt file PDF chứng nhận số, mỗi chứng nhận có một mã QR riêng chứa đường link dẫn đến trang xác thực chứng nhận. Việc xác thực có thể thực hiện tại chính website của tổ chức để tăng tính tin cậy.

Ký số vào file PDF bởi những người liên quan như giảng viên, trưởng khoa, hiệu trưởng, người đứng đầu tổ chức… hệ thống hỗ trợ người dùng ký một lần cho toàn bộ đợt cấp chứng nhận số. Do đó người dùng có thể hoàn thành việc ký số cho 1000 chứng nhận cùng lúc, sau khi chỉ cần dành 30s cho các thao tác đơn giản là: đăng nhập hệ thống, xem thông tin đợt cấp, và xác thực việc ký số.

Đóng gói thông tin toàn bộ chứng nhận trong một cây Merkle tree. Sau đó nút gốc của cây sẽ được lưu lên mạng chuỗi khối nhằm ghi nhận lại toàn bộ đợt cấp chứng nhận, giúp gia tăng sự tin cậy, tính minh bạch, và toàn vẹn dữ liệu.

Gửi email cho người học kèm theo file PDF chứng nhận số và file JSON mô tả về chứng nhận này. Người học dễ dàng xác thực chứng nhận số khi mở file PDF bằng các phần mềm như Adobe Acrobat Reader, Foxit Reader hay thông qua quét mã QR code trên chứng nhận, để xem thông tin người ký, thời gian ký, tính nguyên vẹn của tài liệu.

Người học cũng có thể sử dụng file JSON để xác thực chứng nhận số được cấp. Hệ thống sẽ chỉ sử dụng các thông tin được lưu trên mạng chuỗi khối cho việc xác thực, mà không cần dùng đến cơ sở dữ liệu của tổ chức. Do vậy, giải pháp không chỉ nâng cao tính minh bạch, mà còn hướng tới khả năng tương thích với các hệ thống tạo và xác thực chứng nhận số trên thế giới – nơi cung cấp khả năng xác thực qua file mô tả chứng nhận.

Giải thưởng Nhân tài Đất Việt (NTĐV) năm 2023 do Hội Khuyến học Việt Nam chủ trì, cùng sự chỉ đạo của Ban Tuyên giáo Trung ương và sự phối hợp tổ chức của: Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Khoa học công nghệ, Bộ Y tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động Thương binh xã hội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT).

Với chủ đề “Kết nối dữ liệu – Kiến tạo giá trị”, lĩnh vực Công nghệ số là lĩnh vực cốt lõi của giải thưởng Nhân tài Đất Việt, được Bộ Thông tin và Truyền thông trực tiếp chỉ đạo, Tập đoàn VNPT đồng hành tổ chức.

Vòng thi Chung khảo lĩnh vực Công nghệ số Giải thưởng NTĐV 2023 sẽ diễn ra vào ngày 17/12/2023 tại Hà Nội.

Lễ trao giải thưởng Nhân tài Đất Việt 2023 sẽ vinh dự được đón Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và chúc mừng các tác giả đạt giải. Chương trình được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV2 Đài Truyền hình Việt Nam vào lúc 20h00 ngày 20/12/2023 từ Nhà hát lớn Hà Nội.

Các thông tin về Giải thưởng Nhân tài Đất Việt năm 2023 sẽ được đăng tải đầy đủ trên website chính thức của Giải thưởng tại địa chỉ: http://nhantaidatviet.vnpt.vn và Fanpage chính thức của Giải thưởng tại địa chỉ: https://www.facebook.com/giaithuongnhantaidatviet hoặc qua các đơn vị truyền thông của Giải thưởng là Tạp chí điện tử VnMedia tại địa chỉ http://vnmedia.vn và Tạp chí Công dân và Khuyến học tại địa chỉ https://congdankhuyenhoc.vn/.